Bappa*

Except a hamlet, village less�..
except a caste, nameless�..
except hard labour, pleasure less�..
story of my Bappa, will you listen!

Bappa is not an ordinary one-----
like a tall papaya tree,
like a river that never looks back,
like a slender casuarina tree
that challenges the sky,
a very tall lady she was !
Tucking the sari,
as she headed for fields, with sickle on her shoulder,
like a six feet black cobra
standing on her tail end
was my Bappa!

What a lovely blackness!
blackness of clusters of rose apples,
blackness of a slice of tilled black cotton soil field,
blackness of black lotus blooming in abundance
in the irrigation channel!

Like the just harvested, spread
red chilly in the threshing yard
was the Vermillion mark on her dark forehead!

Apparently black in complexion only,
but my Bappa�s tenderness was
white as the flowers of water melon,
soft as silk cotton,
soothing as chilled gruel!

First my Bappa was born,
then toil has taken birth�.
incarnation of a primitive tool was my Bappa!

At day break
crows on soap nut tree in the yard
looking at Bappa only
reckoned the hour!
Sweeping the front yard all the time

if she raised her broom held hand,
along with clouds,
all shimmering stars in the milky way
respectfully made way---
Diana at dawn turned pale
for her inability to remain spotless like the yard!

If she went to the pond to fetch water , enough,
water four steps below
lapped like young fish
kissing toes of my Bappa!

If monsoon breaks, enough,
half moist strips of clouds
secretly scurried about
in the eyes of my Bappa
that were never moist in pleasure or pain!

During transplantation season
if she planted with her finger tips
a single paddy sapling, enough,
it extended like Palamur banyan tree----
yet, my Bappa remained
like gleanings of corn!

Even the sun may have setting hours,
for my Bappa
with her back bone bent as a bow
respite was unknown!

Like caste discrimination suddenly visible
in the KalyanaM of village deity,
or in the mid day meal ritual of school children,
from the worn out silver anklets of my Bappa
lac appeared nervously!

For my Bappa----
who knew only lifting loads through out life
quintal bags in the rice mills
posed no problem!

I regret why my Bappa
who could shred coir in coconut shop
keeping the fruit on her thigh
was not born at KaramcheDu !

I wonder why my Bappa �
who kept guard along the river bund ,
with a lantern in hand
and some chilly powder in her chengu**,
whenever there were clashes with the village,
was not born at Tsunduru !

Unlike other times,
my Bappa�s presence is
all the more needed now!!
--- Sikhamani
**** ***** **** ***** ****
* Bappa : In some coastal districts of Andhra Pradesh father�s
elder sister is affectionately called Bappa by children in some
communities.{Babu(=father)+Appa(=elder sister)}

**chengu: Free end of a sari used to tie or keep some material, as in rural areas.

1.KaraMcheDu \ Places where dalits were attacked and killed.
2.Tsunduru /


(Translated from Telugu by Dr T.S.Chandra Mouli & B.B.Sarojoni)
www.kritya.in సౌజన్యం తో

శిఖామణి - మువ్వల చేతికర్ర ( SikhAmaNi - Twinkling Walking Stick)

Sikhamani is the pen-name of K. Sanjeeva Rao, an Assistant Professor at Telugu University in Hyderabad. He hails from Yanam - this is a Union Territory alongwith Pondicherri, with which it shares the French colonial heritage. "muvvala cEti karra" and "cilakkoyya" are his main poetry collections. He's also noted critic and researcher of contemporary literary theory and trends. He recently edited a poetry anthology called "amma" (Mother), featuring hundred or so poems from many contemporary Telugu poets on that theme - There is another poem by Allam Narayana from that anthology in this websites collection.

I was told that this selection is a good example of his poetry. It is also the title piece of his poetry collection.


నన్ను సముద్రపు వొడ్డున వొదిలేయండి...
ముత్యం దొరకలేదని బాధపడను.
ఇసుకలో పిచుక గూళ్ళు కట్టి,
ఒక మహా సామ్రాజ్యాన్ని నిర్మించుకుంటాను.
అలలు నడిచిన అడుగు జాడలు పరీక్శిస్తూ,
ఓ గుడ్డి గవ్వను ఏరుకుని
సమ్బర పడిపోతాను.

నన్ను తోటలో విడిచి పెట్టేయండి...
కోకిల పాట వినబడలేదని
కొమ్చెమ కూడా చింతించను.
కొమ్మనున్న పండుకోసం
ఎగిరి ఎగిరి అలసి సొలసి
చివరకు చతికిల పడిపోయి
చిన్నపిల్లాడిలా పిర్రలకు అమ్టుకున్న మట్టిని,
అరచేతులతో అటూ ఇటూ దులిపుకుంటాను.

నన్ను తూనీ లాగో,
సీతాకోక చిలుక లాగో,
గాలిలోకి వొదిలేయండి...
పూలు లేవని,
వెన్నెల ఇంద్రచాపం లేదని,
చిన్న బుచ్చుకోను.
గాలి భాశకు
వ్యాకరణ సర్వస్వాన్ని రాసి పారేసి,
వర్శాల గురించి,
వాయు గుమ్డాల గురించీ
మీ చెవిలో రహస్యాలను ఊదేస్తాను.

అదీ కాకపోతే,
ఓ అనాథ పిల్లాడిమల్లె
జన సమ్మర్దం గల
చౌరస్తాలో నన్ను విడిచి పేట్టేయండి...
ఆదరించే వారు లేరని
ఆవేదన చెందను.
కళ్ళు లేని కబోది చేతిలో
మువ్వల చేతికర్రనై
రోడ్డు దాటిస్తాను.

*****

A rendition in English

Me, you may leave on the sea shore
I won't worry for the pearl unfound.
I will build a magnificient empire
One sand castle at a time.
Observing the trails left by the waves' footprints,
I'll find a small shell and I'll rejoice.

Me, you may release into the garden
I won't brood over the nightingale unheard.
I'll jump and jump
For the fruit on the tree branch
Tired I fall, but
I'll just brush the dirt off my bum
With both hands, just like a little kid.

Me, you may let go into the wind
Like a dragonfly or butterfly
I won't be disappointed by the absence of flowers
Or for the colorful rainbow.
I'll compose complete grammar for wind-speak
I'll whisper in your ear,
The secrets of the rains and the storms.

If not all this, you may let me loose
Like an orphan boy
Into that crowded city square
I won't lament the absence of loving.
I'll be the tinkling walking stick*,
And help the blind man across the road.

* Tinkling walking stick: The equivalent of "white stick" for the blind. It has a ring of small round bells at one end, and produces a tinkling sound, a common device used by the blind on Indian streets.
(source:http://telugutanam.blogspot.com/2005/08/sikhamani-twinkling-walking-stick.html)

సర్వధారినామ ఉగాది సందర్భంగా ముఖ్యమంత్రి డాక్టర్ వై.యెస్.రాజశేఖర్ రెడ్డి చేతుల మీదుగా విశిష్ఠ పురస్కారం.(2008)

శిఖామణి సాహితీ రజతోత్సవ సందర్భంగా దారా సుబ్బరాజు,ఇంజినీర్ చేస్తున్న సత్కారం(2006)

తేనెపిట్ట

చడీచప్పుడు లేకుండా
ఎటునుండి ఎలా వచ్చిందో
ఈ తేనెపిట్ట

పిడికెడు లలిత దేహంతో
పుంజెడు రంగురంగుల తూలికలతో
కోటిస్వరాల కువకువలతో
నాలో నుంచే వచ్చినట్టు
నా ఆత్మకు రెక్కలు మొలిచినట్టు

ఇంతకు మునుపు మునుపు దీన్ని చూసిన ఙ్పకం లేదు
ఇదివరకు ఇది నా అనుభవం లోనిది కాదు
నా నుండి ఏమి తీసుకుందో
నాకు తెలియదు కానీ
ఈ పిట్ట మాత్రం నాకు చాలా ఇచ్చింది

---- శిఖామణి

చిన్న పరిచయం

కవిత్వం పేరు శిఖామణి
అసలు పేరు కర్రి సంజీవరావు
ఫుట్టింది 1957 అక్టొబర్ 30న తూర్పుగోదావరి జిల్లా యానాంలో
అమ్మా నాన్నలు ఆదిలక్ష్మి,సూర్యనారాయణ
భార్యాపిల్లలు క్రుష్నవేణి,దుర్గేశనందిని,సూర్యతేజ
చదివింది యానాం తీరం నుంచి కాకినాడ మీదుగా విసాఖ వరకు తెలుగులో ఎం.ఎ,పిహెచ్.డి
కవితా జీవిత యాత్రలో దారి దీపాలు: కందర్ప వెంకట నరసమ్మ, ప్రొ. అత్తలూరి నరసింహరావు, డా.సి.నారాయణరెడ్డి

కవిత్వం
మువ్వలచేతికర్ర- 1987
హోరుగాలి- 1988
చిలక్కొయ్య- 1993
కిర్రుచెప్పులభాష- 2000
the black rainbow- 2000
నల్లచెటూ నందివర్ధనం చెట్టు- 2005

విమర్శ గ్రంధాలు
ప్రయోగివాది పఠాభి- 1992
దళిత సాహిత్య తత్వం- 1998
వివిధ- 1998
సమాంతర- 2006

సంపాదకత్వం
అమ్మ ( కవితా సంకలనం )
తులనాత్మక వ్యాసాలు ( వ్యాస సంకలనం )
అర్ధ శతాబ్దపు ఆంధ్ర కవిత్వం ( విమర్శ )
తెలుగు ఏకాంక నాటక పరిచయం ( విమర్శ )

అవార్డులు
తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం సాహితీ పురస్కారం- 1989
ఫ్రీవర్స్ ఫ్రంట్ అవార్డు- 1987
సమతా రచయతల సంఘం అవార్డు- 1987
వుమ్మడిసెట్టి సాహితీ పురస్కారం- 1989
బులుసు సీతారామశాస్త్రి సాహితీ పురస్కారం- 1991
గరికపాటి సాహితీ పురస్కారం- 1996
అధికార భాషా సంఘం అంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం వారి భాషా పురస్కారం- 2004
రీజెన్సీ -కళావాణి- యానాం వారి పురస్కారం- 1997

ఇతర భాషల్లోకి అనువాదం
హిందీ,ఇంగ్లీష్,ప్రెంచి

అమ్మ

నన్ను సముద్రపు వొడ్డున వొదిలేయండి...
ముత్యం దొరకలేదని బాధపడను.
ఇసుకలో పిచుక గూళ్ళు కట్టి,
ఒక మహా సామ్రాజ్యాన్ని నిర్మించుకుంటాను.
అలలు నడిచిన అడుగు జాడలు పరీక్శిస్తూ,
ఓ గుడ్డి గవ్వను ఏరుకుని
సమ్బర పడిపోతాను.

నన్ను తోటలో విడిచి పెట్టేయండి...
కోకిల పాట వినబడలేదని
కొమ్చెమ కూడా చింతించను.
కొమ్మనున్న పండుకోసం
ఎగిరి ఎగిరి అలసి సొలసి
చివరకు చతికిల పడిపోయి
చిన్నపిల్లాడిలా పిర్రలకు అమ్టుకున్న మట్టిని,
అరచేతులతో అటూ ఇటూ దులిపుకుంటాను.

నన్ను తూనీ లాగో,
సీతాకోక చిలుక లాగో,
గాలిలోకి వొదిలేయండి...
పూలు లేవని,
వెన్నెల ఇంద్రచాపం లేదని,
చిన్న బుచ్చుకోను.
గాలి భాశకు
వ్యాకరణ సర్వస్వాన్ని రాసి పారేసి,
వర్శాల గురించి,
వాయు గుమ్డాల గురించీ
మీ చెవిలో రహస్యాలను ఊదేస్తాను.

అదీ కాకపోతే,
ఓ అనాథ పిల్లాడిమల్లె
జన సమ్మర్దం గల
చౌరస్తాలో నన్ను విడిచి పేట్టేయండి...
ఆదరించే వారు లేరని
ఆవేదన చెందను.
కళ్ళు లేని కబోది చేతిలో
మువ్వల చేతికర్రనై
రోడ్డు దాటిస్తాను.

----శిఖామణి